Tứ đại bao gồm 4 thành phần chính cấu tạo nên cơ thể con người, đó là:
- Địa đại (đất): nguyên tố có đặc trưng choáng chỗ trong không gian, ở đây chỉ phần xương thịt của con người.
- Thuỷ đại (nước): nguyên tố có đặc tính dính liền, chỉ phần máu huyết của con người.
- Phong đại (gió/khí): nguyên tố có đặc tính di động, chỉ hơi thở của con người.
Sự chết của con người có 8 giai đoạn. Nhưng trong bài viết này mình chỉ nhắc đến 4 giai đoạn liên quan đến Tứ đại ở trên, gọi là Sự tan rã bên ngoài. Khi cơ thể người hấp hối ngừng hoạt động, họ bắt đầu mất liên lạc với thế giới bên ngoài.
1. Khi Địa đại trong cơ thể tan rã vào Thuỷ đại, thân thể trở nên nặng nề và không giữ được thăng bằng.
2. Khi Thuỷ đại tan rã vào Hoả đại, miệng và mũi khô lại.
3. Khi Hoả đại tan rã vào Phong đại, thân nhiệt mất đi.
4. Khi Phong đại tan rã vào Thức, hơi thở bị tống ra đột ngột, và người lâm chung không thể nuốt những thứ được người khác đưa vào miệng.
Lúc ấy, họ cảm thấy như bị đè xuống bởi 1 ngọn núi lớn, hoặc bị lôi vào bóng tối, hoặc bị quăng vào 1 không gian trống rỗng kèm theo những âm thanh vo ve hay ầm ì. Rồi toàn bộ khung cảnh trở nên sáng chói như thể 1 màn lụa được vén lên.
Nên biết rằng khi mình đang bị đè thì không phải do 1 ngọn núi đè lên mình, mà đó là sự tan rã của Tứ đại trong cơ thể.
Khi mình bị lôi vào bóng tối thì không phải là bóng tối thực sự, mà đó là sự tan rã của 5 giác quan. Các đối tượng xuất hiện trong các khu vực của 5 nhận thức giác quan (quang cảnh, âm thanh, mùi, vị, xúc giác) dần dần rơi ra khỏi ý thức.
Khi đang rơi trong không gian thì không phải bạn đang rơi thật sự, mà là vì khi tâm và thân tách rời, hơi thở dừng lại, tâm không có chỗ dựa.
Vào lúc này, người hấp hối bắt đầu trải nghiệm những ảo ảnh khác nhau: ánh sáng, tia lửa, khói, sương mù, màu sắc… Trạng thái này tiếp tục cho đến khi giai đoạn thứ 4 kết thúc, khi hơi thở đã ngừng, đánh dấu thời điểm của cái chết vật lý theo tiêu chuẩn của y học phương Tây.
Lược trích từ “Tây Tạng huyền bí và Nghệ thuật sinh tử” cũng như Trải nghiệm ghi nhận từ những trường hợp cận tử (Tác giả: Đặng Hoàng Xa)